اهداف این مقاله  
• PDF، تاریخچه آن و اینکه چرا تا این اندازه محبوبیت دارد؟
• ایجاد اسناد PDF و جاگذاری فونت ها ( Embedding )
• معرفی نرم افزار Adobe Acrobat Professional، به عنوان نرم افزار رسمی Adobe برای ایجاد، تغییرو ویرایش PDFو نرم افزار Adobe Reader به عنوان نرم افزار رایگان و رسمی Adobe فقط برای خواندن PDF .
• معرفی بعضی از نرم افزارهای دیگری غیر از Adobe، برای ایجاد و ویرایش کردن فایل های PDF
• رمزگذاری و رمزگشایی سندهای PDF
• رقابتMicrosoft  با  Adobe( Metro در برابر PDF )‌

تاریخچه  Adobe:
اگر بخواهیم کل وقایع Adobe را از زمان تاسیس تا به امروز مورد بررسی قرار دهیم خود نیازمند کتاب چندین هزار صفحه ای می شود، لذا ابتدا به معرفی Adobe و نرم افزارهای آن می پردازیم و سپس مطالب خواندنی در مورد PDF که هدف اصلی این مقاله می باشد را بیان می کنیم.
شرکت Adobe Systems Incorporated واقع درسن خوزه کالیفورنیا در دسامبر سال 1982 توسط John Warnock و Charles Geschke ، پس از جدا شدن از شرکت Xerox PARC به منظور توسعه بیشتر و تجاری کردن زبان PostScript که بعدها کمپانی اپل مکینتاش در سال 1985 مجوز استفاده از این زبان را برای استفاده در پرینترهای لیزری خود کسب نمود، ایجاد شد.
در اصل نام این شرکت از شرکت دیگری به نام Adobe Creek که در نزدیکی خودش واقع در Mountain View  کالیفورنیا قرار داشت اقتباس شده است.اگر مایل به دانستن اطلاعات بیشتری از شرکت Adobe می باشید، سری به آدرس زیر واقع در سایت Wikipedia ( بزرگترین دائره المعارف آنلاین ) بزنید.
en.wikipedia.org/wiki/Adobe
en.wikipedia.org/wiki/Adobe_Systems

در سال 2003 تقریباً در حدود 3700 کارمند در شرکت Adobe مشغول به فعالیت بودند که از این تعداد، حدود نیمی از آنها در سن خوزه فعالیت می کردند.شعبه های اصلی Adobe در نویدا ،‌ واشنگتن ،‌سیاتل ، اتاوا و کشور هندوستانو شعبه های فرعی آن در مینِ سوتا آمریکا و هامبورگ آلمان واقع می باشند.

قبل از شروع بحث در ارتباط با PDF ، ذکر یک نکته ضروری به نظر می رسد:
منبع مورد استفاده برای تحریر این مطلب کتاب Adobe Acrobat 6 PDF Bible ، نوشته Ted Padova و ناشر آن Wiley یکی از بزرگترین ناشران صنعت ITدر جهان است می باشد، ایشان مدیر ارشد اجرایی شرکت The Image Source Digital Imaging and Photo Finishing  هستند که یکی از منابع کتب شرکت  Adobeمی باشند.
ما برای تحریر این مقاله از طریق ایمیل با ایشان ارتباط برقرار کردیم و آقای تد کتاب های متعددی را که در این زمینه تألیف نموده بودند را به ما معرفی نمودند.
در مورد این شخص بد نیست بدانید که آقای تد 16 سال است که به کار تدریس در رشته های گرافیک کاربردی، نشر دیجیتال و علوم مرتبط با نشر و چاپ دیجیتال در دانشگاه کالیفرنیا مشغول هستند و شرکت Adobe ، کتاب های ایشان را به عنوان مرجع رسمی برای کاربرانش معرفی می کند و همچنین در کنفرانس های بین المللی در ارتباط با PDF  نیز از ایشان به عنوان مدیر اجرایی استفاده می نماید.
البته در زمان نگارش این مطلب آخرین نسخه این نرم افزار به نام Adobe Acrobat 7 هم به بازار آمده بود، ولی ما از کتاب نسخه 6 ایشان استفاده کردیم. حجم کتاب به صورت PDF در حدود 56 مگا بایت و 1000 صفحه می باشد.
آدرس وب سایت شخصی آقای تد پادووا   www.west.net/~tedمی باشد .

تاریخچه و خصوصیات  PDF:
PDF مخفف ( Portable Document Format ) و به معنی « سند قابل حمل » می باشد.ادوبی این استاندارد را در اوایل سال 1990 ایجاد کرد.صفت قابل حمل به این معنی است که شما فایل PDF را در یک کامپیوتر با یک سیستم عامل نظیر  Apple ایجاد می کنید، همان فایل را در کامپیوتر دیگری توسط Adobe Reader با داشتن سیستم عامل دیگری مثل ویندوز مشاهده می کنید.پس اولین خصوصیت مهم PDF  Multi Platform یا چند پایگاهی بودن آن است.
خصوصیت مهم بعدی  PDF، Document Integrity یا " یکپارچگی اسناد " می باشد . 

این قسمت را با یک مثال توضیح می دهیم:
فرض کنیم یک معمار، نقشه یک ساختمان را با نرم افزاری مثل  AutoCAD 2006 ، ترسیم می کند و به نسخه چاپی آن در قطع A0 نیاز دارد، اما ممکن است دفتر فنی، نسخه 2006 نرم افزار AutoCAD را بر روی سیستم خود نداشته باشد. برای جلوگیری از وقوع چنین مشکلاتی ، می توان توسط نرم افزار Adobe Acrobat فایل CAD را به PDF تبدیل کرد و به راحتی توسط نرم افزار Adobe Acrobat از آن پرینت گرفت. سومین خصوصیت جهانی PDF ، که باعث شد از آن به عنوان سلطان نشر دیجیتال یاد کنند، استاندارد PostScript می باشد که توسط ادوبی برای صنعت چاپ و گرافیک به وجود آمد.

ورود به دنیای  Adobe Acrobat 6.0 Professional
ایجاد فایل های PDF و جاگذاری فونت ها در سند ( Font Embedding )
برای تبدیل یک فایل متنی به  PDF، 2 راه وجود دارد:
1ـ استفاده از نرم افزار رسمی Adobe Acrobat
2ـ استفاده از نرم افزارهای غیررسمی مبدل PDF

• ایجاد فایل PDF با استفاده از نرم افزار Adobe Acrobat
یک فایل متنی Word MS که به صورت PDF درآمده است ، در واقع از لحاظ بصری در Adobe Reader یا  Adobe Acrobat به 2 صورت قابل مشاهده خواهد بود :
1ـ به صورت یک سند از روی نسخه اصلی فایل ( Font Embedding )
2ـ به صورت یک فایل تصویری از روی نسخه اصلی فایل  ( Imaging Without Font )
در حقیقت مهمترین قسمت کار با  Adobe Acrobat ، قسمت مربوط به تنظیم و قرار دادن فونت ها در متن سند می باشد، مخصوصاً زبان فارسی که اکثر کاربران به این نکته توجه کافی نمی کنند. (لازم به ذکر است که اگر این تنظیمات را درست انجام دهید هیچگاه در دیدن فایل های PDF به هر زبانی و در هرجای دیگر به مشکل برخورد نخواهید کرد.)

• تبدیل به PDF از روی نسخه اصلی نوشتاری Word
برای بازکردن و مشاهده یک فایل PDF فارسی که با فونت های خاص فارسی نوشته شده، نیاز به داشتن همان قلم در کامپیوتر خود دارید، معمولاً اگر فونت را نداشته باشید، Adobe Reader توانایی نشان دادن متن را به صورت کامل و درست ندارد و آن سند را به صورت یک سند نامرتب و در هم ریخته نشان می دهد.
برای اینکه چنین مشکلی هیچ وقت به وجود نیاید، همیشه سعی کنید قلم ها را در سند  Wordجاگذاری کنید، و نسخه ای از همان فونتی را که برای نوشتن آن متن در Word به کار برده اید همراه با سند مربوطه ذخیره کنید و سپس آن را به PDF تبدیل کنیدکه اصطلاح Font Embedding را برای این منظور به کار می برند.
ابتدا Font Embedding را در یک متن Word به شما نشان خواهیم داد و سپس جاگذاری قلم ها در Adobe Acrobatرا بررسی می کنیم.
برای جاگذاری قلم ها در Word از منوی Tools ، گزینه Options را انتخاب کنید (شکل  1). Save Tab را انتخاب و جلوی مربع Embed TrueType fonts، تیک بگذارید، حالا Word ، قلم شما را همراه با فایل متنی ذخیره می کند تا در صورتی که اگر در کامپیوتر دیگری این فونت وجود نداشت، برای دیدن این فایل متنی به مشکلی بر نخورید.

برای جاگذاری قلم ها در Adobe Acrobat، ابتدا از نصب شدن پرینتر مجازی Adobe PDF در قسمتPrinter and Faxes واقع در Control Panel، اطمینان حاصل کنید. سپس تنظیمات این پرینتر مجازی را در3 مرحله به ترتیب زیر انجام دهید :

مرحله اول :
بر روی Adobe PDF کلیک راست و گزینه Properties را انتخاب کنید در General Tab ، بر روی Printing Preferences کلیک کنید تا پنجره Adobe PDF Printing Preferences باز شود. حالا بر روی برگه Adobe PDF Settings کلیک و مطابق شکل 2 ، تیک مربوط به Do not send fonts to Adobe PDF را بر دارید. دقت کنید این گزینه نباید فعال باشد.

شکل 2

مرحله دوم:
در برگه Adobe PDF Settings ، قسمت Adobe PDF Conversion Settings مشاهده می شود.در اینجا نوع خروجی برای چاپ قابل انتخاب می باشدکه  نوع استاندارد مورد نظر است.
 بر روی Edit کلیک کنید. حال شما برگه های متفاوتی را ملاحظه می کنید که هر کدام برای منظور خاصی در نظر گرفته شده اند، مثلاً برگه Color برای تنظیم رنگ و برگه Images برای تنظیم عکس ها در نظر گرفته شده ، ما سراغ برگه  Fonts می رویم. برای جادادن فونت ها در سند PDF حتماً باید گزینه Embed all fonts  تیک داشته باشد.همچنین در قسمت Always Embed، تمامی فونت ها را باید به صورت دستی اضافه (Add) کنید.

شکل 3

مرحله سوم:
این بار در قسمت Adobe PDF Printing Preferences گزینه Paper/Quality را انتخاب و در پایین پنجره بر روی Advanced ، کلیک کنید.
پنجره ای با عنوان Adobe PDF Converter Advanced Options باز می شود.
در بخش تنظیمات مربوط به PostScript Options ، عبارت انگلیسی
 True Type Font Download Option را پیدا کنید و حالت آن را حتماً به Outline  تغییر دهید.

شکل 4

نکته مهم:
توجه داشته باشید این 3 مرحله را حتماً باید به طور کامل انجام دهید تا مطمئن شوید که فونت های مورد استفاده در سند PDF شما به صورت کاملاً صحیح جاگذاری شده اند و در تمامی سیستم عامل ها و کامپیوتر ها بطور صحیح و مرتب باز و قابل مشاهده می باشند.

حال برای تبدیل متن Word به PDF کافیست با استفاده از دستور Print و انتخاب Adobe PDF به عنوان پرینتر با خیال راحت متن نوشتاری مورد نظرتان را به PDF تبدیل کنید و مطمئن باشید که بر روی هر سیستم عامل و هر کامپیوتری که
 Adobe Reader، داشته باشد به طور صحیح باز خواهد شد.

شکل 5

• تبدیل به PDF از روی تصویر فایل Word
همانطور که از اسم عنوان این قسمت مشخص است، ابتدا باید فایل متنی خود را به صورت یک فایل تصویری از قبیل BMP, JPG, TIFF, GIF  و ... در آورید و سپس فایل تصویری را به صورت PDF ذخیره کنید، که طبیعتاً دردسرهای مربوط به جاگذاری فونت ها و تنظیمات آنها را هم نداریم ولی در عوض کیفیت فایل نهایی افت محسوسی پیدا می کند.اگر سند PDF شما به صورت متن است کیفیت سند اهمیت چندانی نخواهد داشت.
نرم افزارهای زیادی برای تبدیل فایل های متنی Word به فایل های تصویری وجود دارد، 2 مورد از مهمترین آنها عبارتند ازZan Image Printer    به آدرس www.Zan1011.com و FinePrint  به آدرس www.FinePrint.com که در این نوشتار کار با FinePrint  را بررسی خواهیم نمود.
برای دریافت این برنامه می توانید به سایت ناشر آن مراجعه و آنرا دانلود کنید. پس از نصب برنامه کافیست با استفاده از دستور Print و انتخاب FinePrint به عنوان چاپگر ، فایل متنی خود را به صورت یک فایل تصویری ذخیره کنید.حالا برای تبدیل این فایل گرافیکی به فرمت PDF هم می توانید از Adobe PDF و هم از نرم افزار معروف
 Image 2 PDF کمک بگیرید. عیب این روش نسبت به روش قبلی این است که بزرگتر کردن عکس باعث افت کیفیت آن می شود و همچنین دیگر قابلیت بازگشت مجدد از PDF به فرمت Microsoft Word  را ندارد.

• ایجاد فایل PDF با استفاده از سایر نرم افزارهای غیررسمی مبدل PDF
در این قسمت به معرفی نرم افزارهایی می پردازیم که توانایی ایجاد یک پرینتر مجازی به صورت PDF را دارند.

3 نرم افزار برتر و مشهور عبارتند از:
•  PDF Factory Professional ) www.fineprint.com )
•  PDF 995  ) www.pdf995.com )
•  Jaws PDF Creator  ) www.jawspdf.com )
در صورت تمایل می توانید کرک آنها را از سایت ماهنامه دانلود نمایید.

سایت هایی هم هستند که در مورد PDF و نرم افزارهای مربوط به آن مباحث و مطالب جالبی دارند مثل :
www.PlanetPDF.com ـ www.VeryPDF.com ـ‌ www.PDFZone.com
از آنجا که نرم افزار PDF Factory Professional، کاربرپسندترین آنهاست، در اینجا طریقه ایجاد وساخت فایل PDF توسط آن را نشان خواهیم داد.پس از نصب این برنامه ، پرینتر مجازی pdfFactory Pro نصب می شود. با استفاده از دستور Print و انتخاب پرینترpdfFactory Pro ( مطابق شکل 6 ) ، می توانید فایل متنی خود را به PDF تبدیل نمایید، فقط در قسمتFonts  فراموش نکنید که باید فونت ها را جاگذاری (Embed) نمایید.

شکل 6

• رمزگذاری یک سند PDF در  Adobe Acrobat:
برای رمزگذاری بر روی یک فایل متنی و تبدیل آن به PDF باید یک سری تنظیمات مخصوص را در قسمت Printers and Faxes واقع در Control Panel  و بر روی پرینتر مجازی Adobe PDF انجام بدهید.ابتدا بر روی آن کلیک راست کنید و گزینه
 Printing Preferences را انتخاب کنید.
 در قسمت مربوط به Adobe PDF Security ، ابتدا گزینه
 Reconfirm Security for each job را انتخاب و سپس بر روی Edit کلیک کنید. شما به 3 صورت می توانید برای یک سندPDF محدودیت ایجاد کنید:

1ـ محدودیت در باز کردن فایل PDF :
برای ایجاد این محدودیت کافیست در مربع کنار عبارت
 Require a password to open the document  تیک بگذارید و رمز برای باز کردن سند را وارد قسمت خالی مربوطه کنید.
2ـ محدودیت در ویرایش کردن سند و چاپ آن
برای ایجاد این محدودیت کافیست در مربع کنار عبارت
 Use a password to restrict printing and editing …تیک بگذارید و رمز برای عدم امکان ویرایش و همچنین عدم امکان چاپ سند را در قسمت خالی مربوطه وارد کنید.

3ـ محدودیت هم در باز کردن و هم در ویرایش و چاپ آن ( تلفیق گزینه 1 و 2 )
برای این منظور کافیست کنار هر 2 عبارت بالا تیک بگذارید و رمز عبور برای آن را تعیین نمایید.

• ایجاد یک PDF از ترکیب چند سند PDF ( Merge PDFs ) :
ترکیب سندهای  PDFبا هم معمولاً توسط خود Adobe Acrobat انجام می گیرد و نحوه انجام آن  به این ترتیب زیر است : از منوی File ، گزینه Create PDF  و سپس بر روی From Multiple Files کلیک کنید، حالا سندهایی را که می خواهید با هم ادغام کنید را باز و ترتیب قرارگیری آنها را  مشخص و در نهایت بر روی OK کلیک کنید و منتظر ادغام شدن آنها بمانید.

• باز کردن سند PDF در Adobe Photoshop :
شاید برایتان جالب باشد که بدانید می توانید سند PDF را در Photoshop باز کنید و به صورت یک سند تصویری با آن رفتار کنید و از قابلیت های Photoshop  برای تغییر و ویرایش آن استفاده کنید.

• تبدیل فایل های CHM و HLP به PDF :
فایل های HLP که در واقع همان Help می باشند به وفور در داخل ویندوز و همچنین ضمیمه برنامه ها و نرم افزارهای زیادی می باشد و همچنین فایل های CHM که مخفف Compiled Help می باشد هم بعضاً همراه بعضی نرم افزارها عرضه می شود.
 در صورتیکه بخواهید این فایل ها را به صورت PDF تبدیل کنید می توانید از نرم افزار CHM To PDF Converter Professional  که ناشر آن Theta Software و به آدرس www.theta-software.com  می باشداستفاده کنید.

• رقابتMicrosoft  با Adobe  (Metro در برابر  PDF)
شرکت مایکروسافت با عرضه Office 2003، تکنولوژی MDI یعنی Microsoft Office Document Image Writer را معرفی کرد، ولی چون برای دیدن این نوع سند حتماً باید از Office 2003 استفاده می کردید، چندان با استقبال مواجه نشد، از این رو تصمیم گرفت که با عرضه نسل بعدی ویندوز خود در اواخر سال 2006 با نام Vista که مبتنی بر WinFX می باشد، Metro را به طور رسمی و علنی وارد عرصه جنگ با PDF کند.
در آخرین کنفرانس WinHEC  که در آوریل سال جاری میلادی برگزار شد، نکاتی از Metro را برای همگان روشن کرد، همچنین در سایت Microsoft هم اطلاعاتی از این فرمت می توانید پیدا کنید.برای اطلاع بیشتزر می توانید به دو آدرس زیر سری بزنید : 

www.idc.com/about/iw_msmetro.jsp
www.microsoft.com/whdc/device/print/metro_faq.mspx

مایکروسافت سخت در صدد است که ساحل Adobe را تسخیر کند!
حدود چند وقتی است که مایکروسافت برای مقابله با فتوشاپ، Acrylic را عرضه کرده، که به گفته خودش هم قابلیت های Adobe Photoshop را دارد و هم قابلیت های Adobe Illustrator.
www.microsoft.com/products/expression

سخن آخر:
مجدداً تاکید می کنیم، این مقاله که در مورد Adobe PDF به رشته تحریر درآمده است، به لطف آقای Ted Padova، و بهره گیری از کتاب تالیفی ایشان میسر شد که در ابتدا به آن اشاره کردیم.
کارشناسان نشر رومیزی و الکترونیکی ، PDF را یکی از بهترین فرمت ها می دانند .
PDF به دلیل داشتن قابلیت های بسیار بالا در بیشتر موارد از آن به عنوان ابزار و جز لاینفک کارهای خود بهره می برند. 
همانطور که می دانید آرشیو اکثر نشریات ، دفترچه راهنما محصولات مختالف و کاتالوگ و تبلیغات بسیاری از شرکت ها بصورت PDF  می باشد و به این مفهوم است Adobe PDF به یک استانداردی تبدیل شده که به راحتی نمی توان آن را نادید ه گرفت و از آن چشم پوشید .